Odpowiedzi na postawione w tytule pytanie można udzielić już na początku: tak, deratyzacja jest bezpieczna dla domowych zwierząt. Zwalczanie szkodników takich jak myszy lub szczury z powodzeniem da się przeprowadzić sprawnie i bez szkód, trzeba tylko wiedzieć, jak zadbać o zwierzęta domowe.
Bezpieczna deratyzacja
Deratyzacja to zabieg usuwania szkodliwych i niebezpiecznych dla człowieka gryzoni. Są to najczęściej szczury i myszy. Tępienie lub przynajmniej ograniczanie ich populacji przeprowadza się metodami chemicznymi albo fizycznymi.
Pierwsze obejmują zastosowanie szerokiej gamy środków biobójczych, czyli trutek. Wykłada się je gryzoniom, które po ich zjedzeniu giną po upływie określonego czasu.
Metody fizyczne polegają na ustawianiu różnego rodzaju pułapek lub wyłapywaniu pojedynczych osobników. Znacznie powszechniejsze i bardziej wydajne – szczególnie w przypadku dużych populacji gryzoni – są metody chemiczne.
Podstawową metodą, która daje bardzo dobre rezultaty, jest rozstawianie specjalnych karmników z przynętą. Znajduje się w niej preparat biobójczy. Karmniki są zbudowane w taki sposób, aby do środka mógł dostać się tylko gryzoń – szczur lub mysz. Zjada on wtedy trutkę i odchodzi.
Najlepsze preparaty nie zabijają gryzoni od razu, ale działają po pewnym czasie, tak aby inne osobniki nie mogły skojarzyć spożycia trutki ze śmiercią danego gryzonia. Co więcej, niektóre substancje konserwują ciało padłego gryzonia – zwłoki nie rozkładają się, ale wysychają w procesie mumifikacji.
W przypadku karmników z trutką, zagrożenie jej spożyciem przez zwierzęta domowe, np. psy lub koty, jest niewielkie. Trzeba jednak dołożyć starań, aby ciała padłych gryzoni nie zalegały w niedostępnych zakamarkach domu, budynku gospodarczego czy podwórza. To szczególnie ważne, kiedy w domu przebywają koty.
Dość popularną i skuteczną metodą deratyzacji jest bezpośrednie wykładanie trutki. W takich przypadkach wzrasta jednak ryzyko jej spożycia przez zwierzęta domowe. Dla bezpieczeństwa producenci preparatów biobójczych nasączają je środkami, które są nieatrakcyjne dla psów i kotów (np. gorzkie).
Niezależnie od wybranej metody, na czas przeprowadzania zabiegów deratyzacyjnych, najlepiej usunąć zwierzęta domowe z terenu deratyzacji. Jeżeli nie jest to możliwe, zaleca się opiekunom szczególny dozór nad nimi.
Ostrożność przy deratyzacji
Dobór odpowiedniej metody i dbałość o względy bezpieczeństwa nabiera szczególnego znaczenia, kiedy deratyzację przeprowadza się w obiektach, w których przebywa duża liczba zwierząt. Dotyczy to np. różnego rodzaju hodowli, farm, ale także miejsc takich jak schroniska. Gryzonie są tam szczególnie liczne, a ich obecność niebezpieczna dla zwierzaków.
Dlatego deratyzację przeprowadza się tu z wykorzystaniem dużej ilości preparatów biobójczych. Trzeba wówczas zadbać, aby zwierzęta domowe lub gospodarskie nie miały kontaktu ani ze zwalczającym gryzonie preparatem, ani z martwymi szczurami lub myszami.
Zgodnie z obowiązującymi w Polsce przepisami okresowe przeprowadzanie deratyzacji jest prawnym obowiązkiem każdego właściciela lub administratora nieruchomości. W szczególności dotyczy to miejsc wykorzystywanych do produkcji lub przechowywania żywności, ale także obiektów użyteczności publicznej lub zbiorowego zamieszkania. W trosce o domowe zwierzęta o przeprowadzaniu sezonowej deratyzacji mieszkańcy lub użytkownicy pomieszczeń są dodatkowo informowani.
Jeżeli wykładanie trutki lub stosowanie karmników deratyzacyjnych jest niemożliwe lub zbyt ryzykowne, można sięgnąć po mniej radykalne, fizyczne metody. Sprawdzą się np. pułapki mechaniczne.
Znane z dawnych czasów „pastki” na myszy i szczury bywają skuteczne, ale trudno je odpowiednio zabezpieczyć. Pozostawiona w nich przynęta może skusić domowego pupila lub zwierzę gospodarskie, a wtedy nietrudno o skaleczenie.
Dobrą alternatywą mogą być dodatkowo zabezpieczone pułapki łowiące żywe gryzonie lub nowoczesne pułapki z lepem, gdzie gryzonie po prostu przylepiają się do powierzchni. Wykorzystany w nich klej jest bezpieczny dla innych zwierząt i nie zawiera toksycznych związków.
Deratyzacja – co robić w przypadku zagrożenia domowego zwierzęcia?
Mimo wszystkich środków ostrożności może się zdarzyć, że domowy zwierzak zje trutkę przeznaczoną dla szczurów lub myszy, a czasem nawet zainteresuje się padłym gryzoniem. Problem nie zawsze wynika z niedbałości opiekuna lub osoby przeprowadzającej deratyzację – domowy pupil może po prostu wybrać się tam, gdzie nie powinien, np. na pobliską farmę lub hodowlę.
Najczęstsze objawy po zjedzeniu trucizny na gryzonie przez zwierzęta domowe to ból, osłabienie, otępienie lub pokładanie się. W przypadku nasilenia objawów zwierzę może wyć lub piszczeć. Silne zatrucia wiążą się z wymiotami, biegunką lub krwawieniem. Mogą także pojawić się problemy z oddychaniem lub zaburzenia neurologiczne, w skrajnych przypadkach prowadzące do śmierci.
Co wtedy robić? Objawy zatrucia pojawiają się zazwyczaj po kilku godzinach. Jeżeli to możliwe, należy jak najszybciej skontaktować się z weterynarzem. Wartościową informacją jest, jaka trutka na gryzonie została wykorzystana. Lekarz weterynarii dobierze wówczas metodę leczenia (np. płukanie żołądka, podanie leków lub sprawdzającej się w takich przypadkach witaminy K). Zanim dotrzesz do lekarza, możesz też spróbować podać zwierzęciu węgiel medyczny.
